هوش تصویری فضایی چیست؟ هوش فضایی یا استعداد فضایی توانایی درک تصاویر و اشکال سهبعدی است. استعداد فضایی جزء عملکردهای اولیهی سمت راست مغز است که در هنگام حل کردن پازل، فهمیدن نقشهها و شرکت کردن در هر نوع پروژهی ساختوساز یا مهندسی از آن استفاده میشود. با وجود اینکه بخش عظیمی از استعداد فضایی و تجسم فضایی هندسه مغز به توانایی بینایی مربوط میشود، اما تواناییهای تحلیلی و انتزاعی(که فراتر از مشاهدهی تصاویر هستند) را هم شامل میشود. درک تصویر، دانستن ارتباط آن با اشیاء دیگری که دوروبر آن قرار دارند و نمایش دادن ساختار منظم فکر، همگی شامل هوش فضایی میشوند.
با وجود اینکه مطالعات بسیاری نشان میدهند که افراد مذکر دارای استعداد فضایی بهتری هستند اما تفکر فضایی روانشناسی اظهار دارد که لزوماً تمام افراد مذکر دارای هوش دیداری بهتری از تمام افراد مؤنث نیستند. مهمترین عامل در تعیین هوش دیداری این است که افراد به خود باور داشته باشند و برای تقویت آن تلاش کنند. خوشبختانه استعداد فضایی چیزی نیست که صرفاً به استعداد و توانایی مادرزادی مربوط باشد و طبق اصول تفکر فضایی روانشناسی، شما میتوانید با روشهای مختلف در زندگی روزمره، استعداد فضایی خود را تقویت کنید. این روشها شامل بازیهایی برای تقویت هوش فضایی هم هستند. در ادامهی این مقاله هوش فضایی به بررسی راههای افزایش هوش فضایی و اهمیت آن میپردازیم و چند بازی برای تقویت هوش فضایی معرفی میکنیم. سرفصلهای عنوانشده در این مقاله عبارتاند از:
- اهمیت هوش فضایی
- راههای افزایش هوش فضایی
اهمیت هوش فضایی
اهمیت هوش فضایی
تفکر یا استدلال فضایی به موقعیت اشیاء، شکل آنها، روابط فضایی آنها با یکدیگر و جنبشی که آنها را میسازد، مربوط میشود. این تجسم فضایی هندسه شامل درک و یادآوری موقعیت نسبی اشیاء در ذهن است. به کمک این هوش، اشیاء از طریق حرکت یا دگرگونی ذهنی به شکلی از روابط فضایی جدید در ذهن، تجسم میشوند. بنابراین در پاسخ به این سؤال که هوش تصویری فضایی چیست باید گفت که هوش تصویری فضایی توانایی تجسم فضایی هندسه است.
استعداد فضایی و مهارتهای هوش دیداری در بسیاری از زمینههای علمی و حرفهای حائز اهمیت است و ما مرتباً از آن در زندگی روزمره خود استفاده میکنیم. بهعنوانمثال یک کودک برای پیدا کردن اسباببازی دلخواهش ابتدا تصور میکند که آن را کجا گذاشته است و سپس وارد اتاق خود میشود. زمانی که در حال جمعکردن چمدان برای سفر هستیم قبل از اینکه وسایل را در چمدان بچینیم به این فکر میکنیم که چگونه وسایل را در کنار هم قرار دهیم تا بتوانیم از حداکثر فضای چمدان استفاده کنیم.
استعداد فضایی برای موفقیت در زمینههایی مانند ورزش، استعدادهای فنی، ریاضیات، علوم طبیعی، مهندسی، پیشبینی اقتصادی، هواشناسی، شیمی و فیزیک اهمیت دارد. هوش فضایی نهتنها فهم دنیای بیرون را برای شما سادهتر میسازد بلکه شامل پردازش اطلاعات بیرون از محیط و استدلال کردن آن از طریق نمایشهای ذهنی است.
استعداد فضایی و مهارتهای هوش دیداری در بسیاری از زمینههای علمی و حرفهای اهمیت داشته و در زمینههای گوناگون نظیر ریاضیات، علوم طبیعی، مهندسی، پیشبینی اقتصادی، هواشناسی، شیمی و فیزیک کاربرد دارد.
راههای افزایش هوش فضایی
ما میتوانیم از طریق فعالیتهای ساده و سرگرمکننده مهارتهای تجسم فضایی هندسه را در خود بهبود بخشیم. بازیهایی برای تقویت هوش فضایی وجود دارند که این نوع هوش دیداری را در ما افزایش میدهند. در لیست زیر چند روش و بازی برای تقویت هوش فضایی معرفیشده است:
1- استفاده از لغتنامهی فضایی:
هوش قضایی : لغت نامه
بعضی از مطالعات نشان میدهند کودکانی که در معرض دامنهی گستردهتری از لغتهای فضایی قرار میگیرند، استعداد فضایی بیشتری خواهند داشت. بهعنوانمثال بهجای اینکه بگویید “اینجا” یا “آنجا”، بگویید “روی میز” یا “در طبقهی سوم کابینت اول” یا “سومین خانه از سمت چپ”. این کار باعث میشود فضاها را برای خود مجسم کنید تا بتوانید برای دیگران توصیف کنید.
2- انجام بازیهای تطبیقی:
هوش فضایی
سعی کنید بازیهایی را انجام دهید که در آنها لازم باشد چیزی را مطابق چیز دیگری پیش ببرید. بهعنوانمثال با استفاده از قطعات لگو یک ساختار مشابه طرح یا ساختار آمادهی دیگری بسازید. این بازی برای تقویت هوش فضایی بسیار مفید است. میتوانید ابتدا با طرح و سازههای سادهتر آغاز کنید و بهمرورزمان آنها را پیچیدهتر کنید.
3- شطرنجبازی کردن:
فکر کردن به چند قدم بعد، همیشه در بازی شطرنج یک بخش حیاتی بوده است. هرچند برای این کار باید بتوانید تغییر جایگاه مهرهها را بدون جابهجا کردن آنها تصور کنید. تولید ترکیبهای فضایی مختلف در ذهن میتواند به تقویت هوش فضایی کمک شایانی بکند.
هوش فضایی : شطرنجبازی کردن
4- بازیهای ویدئویی:
بازیهای ویدئویی
اگر کسی بازیهای ویدئویی را به شما معرفی کند شاید با خود بگویید که رابطهی آن با هوش تصویری فضایی چیست؟ بازیهای ویدئویی ازجمله بازی هایی برای تقویت هوش فضایی هستند که در چندین مقاله هوش فضایی به آنها اشاره شده است. حتی یک سری بازی مخصوص تقویت و آزمایش استعداد فضایی طراحی و ساخته شدهاند . در برخی بازیهای متفرقه هم بهصورت غیرمستقیم از هوش فضایی استفاده میشود.
5- خواندن نقشه:
خواندن نقشه
خواندن نقشه به شما کمک میکند مفهومی انتزاعی از فضا را درک کنید و توانایی این را به دست آورید تا در مورد روابط فضایی که بهصورت مستقیم در دنیای فیزیکی تجربه نکردهاید بهصورت سیستماتیک فکر کنید. نقشهها حاوی اطلاعات فضایی هستند که برای تقویت استعداد فضایی مفید هستند. با استفاده از نقشهها میتوانید به روابط فضایی میان اماکن مختلف در مقیاسی بزرگ فکر کنید.
6- حل کردن معما و پازل:
حل کردن معما و پازل
یکی از مهمترین راههای افزایش هوش فضایی این است که به حل کردن پازلها و معماهای مختلف بپردازید. در هر مقاله هوش فضایی به ارتباط نزدیک این موارد اشاره شده است که حاکی از اهمیت بالای این روش است. پازلهایی مانند مکعب روبیک یا تانگرام میتوانند بسیار چالشبرانگیز و درعینحال مفید باشند. تانگرام یک پازل چینی باستانی شامل ۷ قطعه است که میتوانید قطعات آن را به شکلهای مختلف در کنار هم بچینید.
7- طراحی کردن:
هوش قضایی : طراحی کردن
برای تقویت تفکر فضایی روانشناسی روشهای دیگری به جزء بازی برای تقویت هوش فضایی هم ارائه شده است که طراحی کردن یکی از آنهاست. طراحی بهخصوص برای معمارها یک استعداد و توانایی مهم است. بسیاری از ما به کشیدن طرح علاقه داریم پس چرا از آن استفاده نبریم؟ سعی کنید اشکال مختلفی را از زوایای متفاوت نقاشی کنید یا چیزهایی که با آنها زیاد سروکار دارید را از حفظ بکشید.
8- عکاسی:
هوش فضایی : عکاسی
یکی دیگر از راههای تقویت استعداد و توانایی در زمینهی هوش فضایی عکاسی است. سعی کنید اشکال مختلف را از زوایای مختلف تصور کنید و با عکس گرفتن از آنها این کار را برای خود سادهتر کنید تا در کنار لذت بردن از عکاسی بهمرور استعداد فضایی خود را بهبود بخشید.
9- موسیقی بنوازید:
موسیقی بنوازید
محققان زیادی باور دارند که توانایی نواختن موسیقی یا حتی ساختن موسیقی میتواند به تقویت هوش دیداری کمک شایانی بکند، چراکه شما باید مرتب در ذهن خود نتهای مختلف را ردیف کنید و تصور کنید که چه وضعیتی خواهند داشت و بهتر است به چه ترتیبی نواخته شوند.
استعداد فضایی چیزی نیست که لزوماً ثابت و غیرقابل تغییر باشد، شما میتوانید با روشهای مختلفی آن را تقویت کنید. شطرنج و پازل ازجمله بازیهایی برای تقویت هوش فضایی هستند که علاوه بر سرگرم کردن شما قادر خواهند بود این استعداد و توانایی را در شما افزایش دهند. با انجام برخی کارهای دیگر مانند عکاسی، طراحی، نواختن موسیقی، خواندن نقشه و غیره هم میتوان بهصورت ناخودآگاه به تقویت هوش دیداری کمک کرد.