عملکرد نیمکره راست مغز با و نیمکره چپ مغز متفاوت است، اما سؤال اینجاست که آیا ممکن است یکی از این دو نیمکره غالب شوند و این مسئله چه تأثیری بر شخصیت فرد می‌گذارد؟ عقیده‌ی عمومی بر این است که افراد در یکی از این دو دسته قرار می‌گیرند و این مسئله بر روی نحوه‌ی فکر کردن و رفتار آن‌ها تأثیرگذار است. در این مقاله ما به حقایق و رازهایی پیرامون این ادعاها می‌پردازیم. آیا به‌راستی تقسیم‌بندی وظایف مغز به دو قسمت چپ و راست حقیقت دارد؟ تفاوت نیمکره راست و چپ مغز در چیست؟ با ما همراه باشید تا از ویژگی فعالیت مغزی مطلع شوید.سرفصل‌های عنوان‌شده در این مقاله عبارت‌اند از:
- نگاهی اجمالی به فعالیت مغز
- 10 ویژگی نیمکره‌ي چپ و نیمکره‌ي راست مغز
- ۵ تفاوت نیمکره راست و چپ مغز
- تحقیقات علمی چه می‌گویند؟
نگاه اجمالی به فعالیت مغز
نیمکره چپ مغز و نیمکره راست
مغز یکی از پیچیده‌ترین و سخت‌کوش‌ترین ارگان بدن است که از ۱۰۰ میلیارد نورون یا سلول مغزی تشکیل شده است اما وزنی کمتر از 1.5 کیلوگرم دارد. این ارگان با اینکه کمتر از ۲ درصد کل وزن بدن را به خود اختصاص می‌دهد اما برای فعالیت به بیش از ۲۰ درصد انرژی بدن نیاز دارد. نیمکرهی راست و چپ مغز به‌وسیله‌ی تعداد زیادی فیبر‌های عصبی به هم متصل شده‌اند و در یک شرایط سالم و ایده آل، این دو نیمکره در ارتباط مداوم و کامل با یکدیگر قرار دارند. بااین‌حال عملکرد نیمکره راست مغز و عملکرد نیمکره چپ مغز به یکدیگر وابسته نیست. برای مثال، اگر آسیب به نیمکره چپ مغز وارد شود و یا حادثه‌ای باعث قطع ارتباط این دو نیمکره شود، عملکرد نیمکرهی راست و چپ مغز به‌صورت جداگانه و مستقل ادامه می‌یابد.
در یک مغز سالم دو نیمکره چپ و راست مغز با یکدیگر در ارتباط‌اند اما در صورت آسیب نیمکره چپ مغز و یا نیمکره راست، هر یک به‌طور جداگانه به عملکرد خود ادامه می‌دهند.
10 ویژگی نیمکره‌ي چپ و نیمکره‌ي راست مغز
در حقیقت مغز هر فرد در اینکه کجا و چطور اطلاعات را پردازش کند متفاوت عمل می‌کند اما دو نیمکره چپ و راست مغز همواره با یکدیگر کار می‌کنند زیرا ازنظر فیزیکی با نورون‌های عصبی زیادی به هم متصل شده‌اند. برای اکثریت مردم نیمکره چپ مغز مرکز پردازش اطلاعات است که زبان و تحلیل مفاهیم را مدیریت می‌کند درحالی‌که عملکرد نیمکره راست مغز با بینایی و احساسات مرتبط است. این می‌تواند توضیحی برای این باور عمومی باشد که افراد با نیمکره چپ فعال در ریاضی بهترند و افراد با نیمکره راست فعال هنرمندان بهتری هستند. جالب است بدانید که 30 درصد از افراد در این معادله جای نمی‌گیرند این یعنی اظهارات کلی درباره مغز برای همه قابل‌اجرا نخواهد بود. بااین‌وجود در لیست زیر برخی از ویژگی‌های نیمکره چپ و راست مغز عنوان‌شده است:
ویژگی نیمکره‌ي چپ و نیمکره‌ي راست مغز
1- ویژگی نیمکره چپ:
- رفتارهای تحلیلی از خود نشان می‌دهد.
- تفکر منطقی دارد.
- به دنبال جزییات و حقایق عینی است.
- ذهن عددی داشته و ریاضیات را دوست دارد.
- به معانی کلمات توجه می‌کند.
- طبقه‌بندی و پردازش اطلاعات را به عهده دارد.
- موافق نظم و مخالف تنوع در زندگی است.
- قدرت تخیل ندارد.
- استعداد موسیقی و نقاشی ندارد.
- ویژگی مردانه در این قسمت مغز فعال است.
اما در پاسخ به این سؤال که ویژگی نیمکره راست مغز چیست می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- خلاق و مبتکر
- آزاداندیشی
- کلی‌نگر است.
- ذهن شهودی
- بیشتر از فکر کردن به معانی کلمات، آن‌ها را تجسم می‌کند.
- قدرت درک رنگ و لحن صدا دارد.
- قدرت نظم و طبقه‌بندی ندارد.
- با ریاضی و فلسفه ارتباط نمی‌گیرد.
- مدیریت کردن نمی‌داند.
- ویژگی‌های زنانه در این قسمت مغز فعال است.
باور عمومی همچنین بر این قضیه تأکید دارد که می‌توان با انجام دادن تمارین و فعالیت‌های بخصوصی تقویت نیمکره چپ مغز و نیمکرهی راست مغز را پیگیری کرد. البته در ابتدا لازم است تست نیمکره چپ و راست را انجام دهید تا ببینید مغز شما در کدام قسمت فعال‌تر است.
۵ تفاوت نیمکره راست و چپ مغز
اگرچه تقسیم‌بندی افراد درون این دو دسته هرگز کار ساده‌ای نیست بااین‌وجود بعضی تفاوت‌ها در نیمکرهی راست و چپ مغز قابل‌مشاهده و ملموس است:
- حوزه‌ی احساسات و دیگر کارکرد‌های مربوط به آن در نیمکره‌ي راست مغز قرار دارد. بنابراین آسیب به نیمکرهی راست مغز می‌تواند باعث بروز اختلالاتی در این زمینه گردد.
- فعالیت و عملکرد نیمکره چپ مغز در تولید و استفاده از زبان بیشتر است. در اکثر افرادی که مورد بررسی قرار گرفته‌اند، نواحی Broca و Wernick که مربوط به توانایی‌های زبانی می‌شوند، در نیمکرهی چپ مغز قرار دارند.
- زبان ایماواشاره نیز به‌طور مستقیم با عملکرد نیمکره چپ مغز در ارتباط است.
- معمولاً افرادی که راست‌دست هستند از نیمکرهی چپ و افرادی که چپ‌دست هستند از نیمکرهی راست مغز خود به‌طور غالب بهره می‌برند.
- یکی دیگر از نکات جالب در خصوص تفاوت نیمکره راست و چپ مغز این است که فعالیت سمت چپ مغز عموماً بر دنیای درونی فرد متمرکز است درحالی‌که سمت راست مغز به دنیای بیرونی توجه دارد.
تحقیقات علمی چه می‌گویند؟
تحقیقات علمی چه می‌گویند؟
برخی از تحقیقات علمی که در چند سال گذشته انجام شده‌اند تئوری تقسیم‌بندی وظایف مغز را رد می‌کنند. بعضی مواقع ایده‌هایی که از تحقیقات علمی نشات گرفته‌اند درون زندگی روزمره و فرهنگ عمومی شکل‌های غیرقابل‌پیش‌بینی و متفاوتی به خود می‌گیرند. برای نمونه برخی معتقدند تفاوت نیمکره راست و چپ مغز درواقع از تحقیقات Roger Sperry الهام گرفته شده است. آن تحقیقات که در دهه‌ی ۷۰ میلادی جایزه‌ی نوبل را نیز برای محقق به ارمغان آورد، تنها به این نکته اشاره کرده است که هر بخشی از مغز توانایی‌های شناختی متفاوتی دارد.
تحقیقات زیادی در طی این سال‌ها بر روی تعداد زیادی از افراد انجام شده است که نشان می‌دهد تفاوت معناداری در عملکرد نیمکره راست مغز و چپ مغز وجود ندارد. این مسئله به این نتیجه منجر می‌شود که تست نیمکره چپ و راست نیز عموماً به‌گونه‌ای طراحی می‌شود که این تفاوت‌ها را به‌صورت کاذب به نمایش بگذارد. بااین‌وجود تفاوت‌هایی در میزان فعالیت مغز با توجه به نوع کار انجام شده وجود دارد.
بنابراین اگر بخواهیم به‌طور خلاصه در مورد تقسیم‌بندی وظایف مغز و تفاوت نیمکره راست و چپ مغز در انجام فعالیت‌ها به یک جمع‌بندی برسیم باید به چند نکته توجه کنیم. در ابتدا باید بدانیم که شواهد علمی محکمی در پشت این ادعاها وجود ندارد. یعنی باوجوداینکه برخی فعالیت‌ها نظیر کنش‌های زبانی و احساسات در نیمکره‌های متفاوتی اتفاق می‌افتند اما این مسئله تأثیری بر روی شخصیت و رفتارهای افراد به‌صورت کلی ندارد. بهتر است با مسئله‌ی تفاوت‌ها در عملکرد نیمکره چپ مغز و نیمکرهی راست مغز، مانند استعاره‌هایی برای زندگی روزمره برخورد کنیم، زیرا مغز انسان به‌طورکلی بسیار پیچیده است و عملکرد و تأثیر آن بر روی شخصیت را نمی‌توان با چنین مقایسه‌هایی توضیح داد.
