ایده‌ها، پدیده‌های خاص و کم‌نظیری در ذهن هستند که به‌تناوب ممکن است در مغز ما شکل بگیرند. هرچند بسیاری از ایده‌ها به طرز ناخودآگاه و غیرمنتظره و عمدتاً در لحظات الهام بخشی به فکر ما خطور می‌کنند اما با پیشرفت علم و تحقیقات گسترده ثابت شده است که انسان می‌تواند به‌وسیله تکنیک‌های ایده پردازی، روش‌های خلق ایده را فرابگیرد و با دنبال کردن یک نقشه ذهنی، به ایده‌های خلاقانه‌ای دست یابد.
این کار در مرحله اول با آزادسازی فکر انسان از تشویش و اضطراب آغاز می‌شود. هرچند برخی تصور می‌کنند لازم است تا ذهن تمام توان خود را بر روی صورت‌مسئله و یافتن پاسخ متمرکز کند، روش‌های جدید برای ایده یابی به این نکته اشاره می‌کنند که انسان با رها کردن ذهن خود و بررسی تمامی راه‌حل‌ها حتی افکار نامتعارف، می‌تواند به نتیجه‌ی بهتری در ایده پردازی دست یابد.
برای حاصل شدن نتیجه از یک فرایند ایده پردازی خوب، لازم است سه‌گام اصلی طی شود که عبارت‌اند از: خلق ایده، انتخاب از بین ایده‌های موجود و اجرای ایده. ازآنجایی‌که گام اول برای بسیاری از افراد و صاحبان کسب‌وکار از اهمیت بالایی برخوردار است لذا 16 روش از مهم‌ترین روش‌های خلق ایده که می‌تواند در زمینه ایده پردازی در کارآفرینی، ایده پردازی در گرافیک و غیره به شما کمک کنند را معرفی می کنیم. این تکنیک‌ها و روش های ایده پردازی عبارت‌اند از: تکنیک نقشه ذهنی، تکنیک طوفان فکری، تکنیک S.C.A.M.P.E.R، تکنیک استوری بورد، تکنیک synectics ، تکنیک نقش‌آفرینی، تکنیک فهرست کردن ویژگی‌ها، تکنیک تصویرسازی و محرک‌های تصویری، تکنیک ریخت‌شناسی، تکنیک روابط اجباری، تکنیک رؤیاپردازی، تکنیک تفکر معکوس، تکنیک زیر سؤال بردن فرضیات، تکنیک نبوغ تصادفی، تکنیک افکار نویسی، تکنیک روابط اجتماعی. ازآنجایی‌که مجال توضیح و تفسیر هر یک از تکنیک‌های فوق در این مقاله نمی‌گنجد لذا قصد داریم 4 مورد از بهترین تکنیک‌های ایده پردازی را در ادامه شرح دهیم. سرفصل‌های عنوان‌شده در این مقاله عبارت‌اند از:
- تکنیک S.C.A.M.P.E.R
- تکنیک طوفان فکری
- تکنیک نقشه ذهنی
- تکنیک استوری بورد
تکنیک 1 : تکنیک S.C.A.M.P.E.R
تکنیک S.C.A.M.P.E.R به‌عنوان یکی از روش‌های ایده پردازی، تمرکز خود را به‌شدت بر روی خلاقیت قرار داده است و نسبت به دیگر تکنیک‌ها روش ساده‌تری محسوب می‌شود که در دهه هفتاد میلادی توسط باب ابرلی معرفی شده است.
روش انجام کار در تکنیک S.C.A.M.P.E.R به این صورت است که در گام اول مسئله را انتخاب می‌کنیم و سپس با توجه به مفروضات این تکنیک سؤالاتی را می‌پرسیم. در حین پرسیدن این سؤالات است که ایده‌های جدید به فکر انسان خطور می‌کند. حروف تشکیل‌دهنده‌ی این ایده همان چک‌لیست سؤالات است که حرف اول افعال مربوط به آن را نشان می‌دهد. این افعال عبارت‌اند از:
- Substitute : S معادل جایگزین کردن
- Combine : C معادل ترکیب کردن
- Adapt : A معادل وفق دادن
- Modify : M معادل اصلاح کردن
- Put to another use: P معادل پیدا کردن یک کاربرد دیگر
- Eliminate : E معادل حذف کردن
- Reverse : R معادل وارونه کردن
برای خلق یا پرورش هر ایده لازم است تا مرتبط با موضوع موردبحث، هر یک از این کارها به ترتیب انجام شوند و درنهایت می‌توان در این روش تشدید ویژگی برای ایده پردازی، به ایده‌ای ناب و عالی دست یافت.
تکنیک 2: تکنیک طوفان فکری
تکنیک طوفان فکری
شاید واژه‌ی طوفان فکری به گوشتان خورده باشد و جالب است بدانید این روش یکی از متدهای علمی و البته شناخته شده در زمینه ایده پردازی است که در کنار سایر تکنیک‌های ایده یابی و بهترین روش‌های ایده پردازی به کار می‌رود.
در این روش گروهی از افراد که معمولاً جمعی متشکل از 6 تا 10 نفر است در کنار یکدیگر جمع می‌شود و تمام ایده‌های خود را مطرح می‌کنند. در این فرایند ایده‌ی صحیح و غلط وجود ندارد و تمام افراد بدون ترس و واهمه و کاملاً آزادانه نظر خود را بیان می‌کنند؛ حتی ممکن است این ایده‌ها کمی عجیب‌وغریب به نظر برسند اما درهرصورت با آغوش باز پذیرفته خواهند شد. در یک گردهمایی باهدف طوفان فکری ایده‌های نامتعارف زیادی شکل می‌گیرد که درنهایت با کم کردن شاخ و برگ آن‌ها می‌توان به ایده‌ای کوچک اما راهگشا دست یافت.
یکی از اصول و پایه‌های این روش مفهوم سینرژی یا هم‌افزایی است که بر طبق آن مجموع توان افراد یک جمع از جمع توان افراد به‌صورت انفرادی، خروجی بهتر و مؤثرتری را حاصل می‌کند. درواقع در این حالت معادله 1+1=3 برقرار خواهد بود. این روش به‌ویژه برای ایده پردازی در کارآفرینی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
در یک گردهمایی با هدف طوفان فکری ایده‌های نامتعارف زیادی شکل می‌گیرد که درنهایت با کم کردن شاخ و برگ آن‌ها می‌توان به ایده‌ای کوچک اما راهگشا دست یافت.
تکنیک 3 : تکنیک نقشه ذهنی
این تکنیک که بر پایه ترسیم بنا شده است برای اولین بار توسط یک پژوهشگر بریتانیایی به نام تونی بوزان در سال 1972 منتشر شد و برای ایده پردازی در گرافیک یا حل مسائل مهندسی استفاده می‌شود. در این روش از بهترین روش‌های ایده پردازی هر نکته و یا ایده‌ای بر روی کاغذ نوشته می‌شود و سپس با خطوط منحنی به دیگر اطلاعات و ایده‌ها وصل می‌شود. درنهایت گرافی از ایده‌ها و روابط بین آن‌ها به دست می‌آید که با بررسی آن می‌توان نقشه ذهنی برای خلق ایده به دست آورد. همانند دیگر تکنیک‌های ایده پردازی، روش نقشه ذهنی به دنبال طبقه‌بندی و دسته‌بندی اطلاعات مرتبط با ایده است تا بتواند آن را به‌صورت سازمان‌یافته‌ای به سمت ایده‌ی نهایی هدایت کند. همچنین در این روش به‌راحتی می‌توان ایده را با دیگران به اشتراک گذاشت و یا برای مدیران سازمان ارائه کرد.
برای تهیه این نقشه لازم است در ابتدا تمام عبارات و کلمات را بر روی صفحه‌ی کاغذی بزرگی بنویسیم، سپس تمام کلمات و راه‌های مرتبط که به ذهنمان می‌رسد را بدون ترتیب مشخص یادداشت کنیم. حال با پیدا کردن ارتباط میان کلمات کلیدی و ایده‌ها و وصل کردن خطوط میان آن‌ها به هدف خود در خلق ایده خواهیم رسید.
تکنیک 4 : تکنیک استوری بورد
تکنیک استوری بورد
این روش درواقع یک تکنیک توسعه‌یافته برای کشف و توضیح یک ایده است. همان‌طور که استوری بورد در صنعت سینما برای نشان دادن ایده‌های کارگردان یا فیلم‌بردار در یک فیلم استفاده می‌شود، در میان تکنیک‌های ایده پردازی نیز برای روایت داستان تصویری یک ایده مورداستفاده قرار می‌گیرد. این روش به افراد این امکان را می‌دهد که با ارائه‌ای ساده و واضح از ایده‌ی خود، دیگران را در جریان ایده پردازی‌ها قرار دهند.
برای این کار تنها کافی است اطلاعات و ایده‌ها را به‌صورت مراحل جداگانه بر روی برگه‌ی بزرگ و یا تخته به شکل کارت و یا باکس در کنار هم قرار دهیم به‌طوری‌که با دنبال کردن این قاب‌ها روابط بین ایده‌ها و ایده‌ی نهایی برای بیننده قابل‌درک باشد.
همان‌طور که دیدید راه‌های بسیاری برای رهایی از ایده پردازی‌های خسته‌کننده و قدیمی ابداع شده است که می‌توان با استفاده از آن‌ها روش‌های خلق ایده را بهبود بخشید و ایده پردازی را به فرایندی لذت‌بخش و ابتکاری تبدیل کرد که درنهایت نتیجه آن رسیدن به ایده‌های ناب خواهد بود. شما نیز می‌توانید با استفاده از تکنیک‌های معرفی‌شده و یا جست‌وجوی سایر تکنیک‌های ایده یابی در انواع سایت ایده پردازی با روش‌های ایده پردازی مختلف آشنا شوید و از آن‌ها برای بهبود کسب‌وکار و یا افکار موجود در ذهن خود استفاده کنید.
