یکی از معتبرترین تست‌های روانشناسی، تست نئو یا Big Five است که ۵ عامل اصلی شخصیت بزرگسالان را بررسی می‌کند. تست نئو کاربردهای گسترده‌ای در زمینه‌های مختلف مانند ازدواج، استخدام و تشخیص اختلالات روانشناسی دارد. تست نئو اعتبار و دقت بالایی دارد و یکی از علمی‌ترین و پرکاربردترین تست‌های روانشناسی است.
محققان زیادی در طول سال‌ها با بررسی پرسش‌نامه‌های مختلف افراد سالم توانستند صفات مختلف شخصیتی را پیدا کنند و در نهایت ۵ عامل بزرگ شخصیت را انتخاب کنند. این ۵ عامل عبارت‌اند از: روان‌نژندی (بیماری اضطراب روانی)، برونگرایی، اشتیاق به تجربه‌های تازه، توافق‌پذیری و وظیفه‌شناسی. تحقیقات ثابت کرده‌اند که این عوامل در بیشتر کشورهای دنیا به عنوان عوامل بزرگ شخصیت افراد محسوب می‌شوند.
این آزمون یکی از مناسب‌ترین و جامع‌ترین ابزارهای ارزیابی شخصیت است؛ زیرا طی ۱۵ سال روی نمونه‌های بالینی و افراد سالم با فرهنگ‌های مختلف و گروه‌های سنی مختلف بررسی شده است. به همین دلیل هم در حوزه بالینی هم در حوزه تحقیقاتی مفید است.
پیشینه آزمون
تست نئو در سال ۱۹۸۵ توسط رابرت مک‌کری و پال کاستا ابداع شد؛ اما بعدا پژوهشگران زیادی روی این مدل کار کردند و اعتبار آن را افزایش دادند. پرسشنامه شخصیتی NEO PI-R امروزه به جای تست قدیمی و ساده نئو برگزار می‌شود. در این تست ۵ صفت اصلی شخصیت هر فرد و ۶ خصوصیت هر صفت بررسی می‌شود؛ یعنی در مجموع ۳۰ خصوصیت اندازه‌گیری می‌شود.
تست نئو دو مدل S و R دارد. مدل S تعداد ۲۴۰ سوال پنج گزینه‌ای دارد که مناسب برای افراد گروه‌های سنی مختلف برای گزارش شخصی است. مدل R که مدل تجدیدنظر شده نام دارد، همان ۲۴۰ سوال را دارد اما سوالات آن با ضمیر سوم شخص شروع می‌شود. این تست هم به عنوان یک تست مستقل هم به عنوان مکملی برای تست قبل انجام می‌شود. نسخه کوتاه‌تر تست NEO PI-R، تست NEO-FFI نام دارد که تنها ۶۰ سوال دارد و به جای ۳۰ خصوصیت اصلی، تنها ۵ عامل بزرگ شخصیت را اندازه‌گیری می‌کند.
تفسیر تست نئو
در ادامه برای تفسیر تست نئو، ۵ عامل اصلی شخصیت و ۶ خصوصیت هر کدام را به صورت جداگانه بررسی می‌کنیم:
احساسات منفی مانند اضطراب، خشم، افسردگی، شرم و تکانش‌وری نشان‌دهنده اضطراب روانی در افراد است.
۱- روان‌نژندی یا اضطراب روانی (N)
یکی از عوامل اصلی شخصیت هر فرد در آزمون نئو، روان‌نژندی است که به آن شاخص بی‌ثباتی هیجانی نیز می‌گویند. مبنای اندازه‌گیری این عامل، داشتن احساسات منفی مانند اضطراب، خشم، افسردگی، شرم، تکانش‌وری و استرس است.
اضطراب: افرادی که همیشه اضطراب دارند و مستعد نگرانی و عصبانیت هستند، در این بخش نمره بالایی می‌گیرند و افرادی که آرام هستند و در مشکلات نگرانی و اضطرابی از خود نشان نمی‌دهند، در این بخش نمره پایینی دریافت می‌کنند.
خشم: در این قسمت احساس درماندگی یا ناکامی اندازه‌گیری می‌شود که ارتباط مستقیمی با خشم دارد. افرادی که در این قسمت نمره بالایی دریافت می‌کنند، معمولا افراد ناموافقی هستند که یا خشم خود را بروز می‌دهند یا درون آن‌ها باقی می‌ماند. افرادی که نمره پایین دریافت می‌کنند افراد آرامی هستند و به راحتی دچار خشم نمی‌شوند.
افسردگی: نمره بالا در این بخش نشان‌دهنده احساس غم، نا‌امیدی و تنهایی است. افرادی که نمره پایینی دریافت می‌کنند، لزوما بدون‌غم و خیلی شاد نیستند؛ اما به ندرت دچار این احساسات منفی می‌شوند.
شرم: افرادی که در حضور دیگران معذب و دست‌پاچه می‌شوند و از سخنرانی در جمع می‌ترسند و احساس شرم می‌کنند، در این بخش نمره بالایی دریافت می‌کنند. برعکس، افرادی که مهارت‌های اجتماعی بالایی دارند و در همه جمع‌ها به خوبی صحبت می‌کنند، در این بخش نمره پایینی دریافت می‌کنند.
تکانش‌وری: تکانش‌وری به معنای انجام رفتار ناگهانی و بدون دوراندیشی است. افرادی که این مولفه را در وجود خود دارند نمی‌توانند امیال نفسانی خود را کنترل کنند و در برابر آن‌ها مقاومت کنند. این افراد بعد از رفع نیاز خود، از کرده خود پشیمان می‌شوند. افرادی که در این بخش نمره پایینی دریافت می‌کنند این رفتارها را ندارند و در برابر هوس‌های خود مقاومت می‌کنند.
استرس: برخی از افراد نمی‌توانند استرس خود را کنترل کنند و این استرس باعث می‌شود که توانایی خود را از دست بدهند و آشفته شوند. این افراد نمره بالایی دریافت می‌کنند و افرادی که می‌توانند استرس خود را کنترل کنند نمره پایینی دریافت می‌کنند.
۲- برونگرایی (E)
برونگرایی در این آزمون به صورت یک طیف بررسی می‌شود که میزان برونگرایی هر فرد در یک جای این طیف قرار می‌گیرد. یعنی افراد به دو دسته برون‌گرا و درون‌گرا تقسیم نمی‌شوند؛ بلکه میزان برونگرایی آن‌ها می‌تواند بسیار کم یا بسیار زیاد باشد. یکی از ویژگی‌های مهم افراد برون‌گرا، اجتماعی بودن و علاقه به برقراری ارتباط با دیگران است. همچنین این افراد هیجان را دوست دارند، اهل گفت‌وگو هستند و در کارهای گروهی عملکرد خوبی دارند.
در آزمون نئو این عامل شخصیت با شاخص‌های زیر اندازه‌گیری می‌شود:
صمیمیت: افرادی که با دیگران به خوبی ارتباط برقرار می‌کنند و صمیمی هستند در این بخش نمره بالایی کسب می‌کنند. افرادی که نمره پایینی دریافت می‌کنند کمی محافظه‌کار هستند و دوست دارند همیشه فاصله خود را با دیگران حفظ کنند؛ البته به این معنا نیست که این افراد کینه‌ای هستند.
جمع‌گرایی: افراد جمع‌گرا به جای تنها بودن ترجیح می‌دهند در جمع افراد حضور داشته باشند و از این کار لذت می‌برند. این افراد نمره بالایی کسب می‌کنند و در مقابل افرادی که تنهایی را ترجیح می دهند و از بودن در جمع پرهیز می‌کنند نمره پایینی کسب می‌کنند.
قاطعیت: افراد زیادی هستند که در اکثر گروه‌ها رهبر و در بیشتر کارها پیشگام هستند. این افراد در کنار قدرت رهبری خود، قدرت گویندگی هم دارند و بدون تردید و مسلط صحبت می‌کنند. در مقابل، برخی از افراد ترجیح می‌دهند به جای گوینده، شنونده باشند و در اجتماع و جمع‌های مختلف در موقعیت‌های درجه دوم قرار بگیرند.
فعالیت: در این بخش، افرادی که پر‌انرژی و فعال هستند نمره بالا و افرادی که آرام هستند نمره پایینی دریافت می‌کنند. البته افراد گروه دوم لزوما تنبل نیستند.
هیجان‌خواهی: افرادی که در این بخش نمره بالایی دریافت می‌کنند به هیجان نیاز دارند و به دنبال محیط‌های شلوغ و راه‌های کسب هیجان هستند. در مقابل این گروه، افرادی قرار دارند که نیازی به هیجان ندارند و زندگی آن‌ها برای دسته اول تقریبا کسل‌کننده است.
هیجان‌های مثبت: در این بخش میزان تمایل افراد به کسب هیجان‌های مثبت مانند شادی، عشق و… را می‌سنجد. افرادی که نمره بالایی کسب می‌کنند روحیه شادی دارند و به راحتی می‌خندند؛ افرادی که نمره پایینی کسب می‌کنند شلوغ و پر‌سر و صدا نیستند، اما ناراحت هم نیستند.
همچنین بخوانید: «10 روش پرورش خلاقیت و نوآوری (از ۴ تا ۴۰ سال)»
۳- اشتیاق به تجربه‌های تازه (O)
اشتیاق به تجربه‌های تازه یا به عبارت دیگر، باز بودن نسبت به کسب تجربه‌های جدید یکی دیگر از شاخص‌های تست نئو است. افراد باز در دنیای اطراف خود کنجکاو هستند؛ همواره به دنبال کسب تجربه‌های جدید می‌روند و نسبت به افراد بسته احساسات مثبت و منفی بیشتری را تجربه می‌کنند. این افراد ارزش‌های غیرمتعارف و چیزهای جدید را تجربه می‌کنند و از این کار لذت می‌برند. عناصر تشکیل‌دهنده این شاخص عبارت‌اند از:
افرادی که برای کسب تجربه‌های جدید اشتیاق دارند، قوه تخیل قوی دارند.
تخیل: برخی از افراد قوه تخیل قوی دارند و می‌توانند در ذهن خود یک دنیای درونی را خلق کنند.
زیباپسندی: افرادی که این عنصر را در وجود خود دارند جذب دنیای هنر و موسیقی می‌شوند و درک عمیقی از زیبایی دارند.
احساسات: افرادی که احساسات و هیجانات درونی خود را درک می‌کنند در این بخش نمره بالایی دریافت می‌کنند.
اعمال: افرادی که در اعمال و رفتار خود انعطاف دارند بیشتر از دیگران کارهای جدید را امتحان می‌کنند و تجربه کسب می‌کنند؛ در نتیجه در این بخش نمره بالایی دریافت می‌کنند.
عقاید: نمره بالا در این بخش به معنای رشد ظرفیت‌های فرد، کنجکاوی ذهنی است.
ارزش‌ها: برخی از افراد در ارزش‌های خود انعطاف‌پذیر هستند و می‌توانند ارزش‌های سیاسی، اجتماعی و مذهبی خود را تغییر دهند.
۴- توافق‌پذیری (A)
این شاخص نیز مانند برونگرایی، به ارتباطات بین فردی مربوط می‌شود. فردی که توافق‌پذیری بالایی دارد یا به عبارت دیگر موافق است، به دیگران کمک می‌کند و با آن‌ها احساس همدردی می‌کند. فرد نا‌موافق، خود محور است؛ بیشتر اهل رقابت است و نسبت به نیت دیگران شک دارد. افراد موافق به دلیل نوع‌دوست بودن، محبوبیت بیشتری در جامعه دارند. البته در مواردی مانند دادگاه یا صحنه نبرد، دفاع از حق فردی اولویت دارد و داشتن توافق، خوب نیست.
اعتماد: افراد موافق به دیگران اعتماد می‌کنند و اعتقاد دارند که نیت آن‌ها خوب است.
رک‌گویی: این افراد صاف و ساده هستند و حرف خود را به راحتی می‌زنند.
نوع‌دوستی: افراد موافق به دیگران کمک می‌کنند و نسبت به دیگران بخشنده و مهربان هستند.
همراهی: افراد موافق فروتن هستند، به دیگران احترام می‌گذارند و با بخشش خود، مسائل بین فردی را فراموش می‌کنند. همین موضوع باعث می‌شود که ارتباط خوبی با دیگران داشته باشند.
تواضع: تواضع و فروتنی از مشخصات بارز افراد موافق است؛ البته این به معنای پایین بودن عزت نفس این افراد نیست.
دل‌رحمی: این افراد دل‌رحم هستند و در اکثر امور دیگران را در نظر می‌گیرند.
۵- وظیفه‌شناسی (C)
وظیفه‌شناسی و مسئولیت‌پذیری نقش زیادی در موفقیت افراد در زمینه‌های مختلف دارد. افراد وظیفه‌شناس اهداف از پیش تعیین شده و قوی دارند و برای رسیدن به آن‌ها، تمام کارهای خود را با دقت و به نحو احسن انجام می‌دهند. اهمیت این عامل در موفقیت افراد به قدری زیاد است که می‌توان گفت هیچ فرد موفقی بدون داشتن این عامل در شخصیت خود، نمی‌تواند به اهداف خود برسد. وظیفه‌شناسی از شاخص‌های زیر تشکیل شده است:
کفایت: افرادی که در این بخش نمره پایینی دریافت می‌کنند به توانایی‌های خود اعتماد ندارند. در واقع این بخش، برای بررسی میزان موثر بودن افراد طراحی شده است.
نظم و ترتیب: این افراد در تمام کارها منظم هستند و توانایی بالایی در ساماندهی اتفاقات مختلف دارند. همین نظم باعث می‌شود که تمام کارهای خود را انجام دهند.
پایبند به تعهدات: این افراد به تعهدات خود پایبند هستند و در هر کار بهترین خود را به نمایش می‌گذارند.
تلاش برای موفقیت: این افراد به زندگی خود جهت می‌دهند؛ برای رسیدن به موفقیت تمام تلاش خود را می‌کنند و در کل زندگی هدفمندی دارند.
خویشتن‌داری: این افراد در شرایط سخت و پیچیده خویشتن‌دار هستند و می‌توانند هر کاری را که شروع می‌کنند به اتمام برسانند.
احتیاط در تصمیم‌گیری: این افراد در تصمیم‌گیری محتاط هستند و قبل از تصمیم‌گیری به خوبی تمام جوانب را بررسی می‌کنند و درباره همه چیز فکر می‌کنند.
یکی از معتبرترین تست‌های روانشناسی، تست نئو است که ۵ عامل اصلی شخصیت بزرگسالان را بررسی می‌کند.
نتیجه‌گیری
یکی از معتبرترین تست‌های روانشناسی، تست نئو (NEO) یا Big Five است که ۵ عامل اصلی شخصیت بزرگسالان را بررسی می‌کند. تست نئو کاربردهای گسترده‌ای در زمینه‌های مختلف مانند ازدواج، استخدام و تشخیص اختلالات روانشناسی دارد؛ البته مهم‌ترین کاربرد این تست برای استفاده شخصی افراد و شناخت نقاط قوت و ضعف افراد است.
این ۵ عامل عبارت‌اند از: روان‌نژندی (بیماری اضطراب روانی)، برونگرایی، اشتیاق به تجربه‌های تازه، توافق‌پذیری و وظیفه‌شناسی. تحقیقات ثابت کرده‌اند که این عوامل در بیشتر کشورهای دنیا به عنوان عوامل بزرگ شخصیت افراد محسوب می‌شوند. در این مقاله این ۵ عامل و خصوصیات هر یک از آن‌ها را به صورت مفصل بررسی کردیم.
برای بررسی این پنج عامل اصلی شخصیت در وجود خود می‌توانید از سایت truity استفاده کنید. تست نئو به صورت رایگان در این سایت قرار داده شده است تا همه افراد بتوانند نقاط قوت و ضعف شخصیت خود را بررسی کنند.
همچنین بخوانید: «تست خودشناسی آنلاین و واقعی + 5 تست شگفت انگیز»
